Od brojnih kulturno-istorijskih spomenika, rasprostrtih po celoj teri toriji opštine, svojim vrednostima i turističkom funkcijom posebno se ističu: (1) Sokograd srednjovekovni grad-tvrđava nastao u periodu između I i VI veka, više puta rušen i obnavljan, ali nedovoljno rekonstrui san, konzerviran i zaštićen, tako da i nije mogao biti adekvatno turistički valorizovan i efikasnije uključen u ponudu Sokobanje; (2) kupatilo “Park” (Amam) u centralnom banjskom parku, sa kadom u kojoj se banjao knez Miloš Obrenović, podignuto u tursko doba na ostacima rimskih temelja (što govori o vremenu otkrivanja i počecima korišćenja lekovitih svo jstava termomineralnih voda Sokobanje) i dva puta obnavljano kako bi zadržalo svoju veoma značajnu istorijsku vrednost, turističku atraktivnost i zdravstveno-rekreativnu funkcionalnost; (3) zgrada “Milošev konak”, sagrađena za potrebe administracije kneževine Srbije, dobro očuvana i adaptirana u atraktivni ugostiteljski objekat, tako da je direktno uključena u turističku ponudu Banje; (4) crkva Svetog Preobraženja Gospodnjeg, podignuta 1892. godine u srpsko-vizantijskom stilu, sa bistom mitropolita Mihaila u porti; (5) spomen česme (Hajduk-Veljkova, knjaza Miloša i Ljube Didića) koje, takođe, predstavljaju značajne kulturno-istorijske vrednosti Banje i njene okoline; (6) spomen-biste uglednim gostima (turistima) Sokobanje – Branislavu Nušiću, Stevanu Sremcu i Ivu Andriću, i dr. Tu su i brojna etnografska obeležja koja se brižljivo čuvaju i neguju u seoskim naseljima (folklor, običaji i dr.). Mada relativno brojno, za kulturno-istorijsko nasleđe Sokobanje se može reći da još nije dobilo svoju adekvatnu ulogu i funkciju u turističkoj ponudi. Stoga se u budućem razvoju turizma ovim vrednostima mora posvetiti znatno veća pažnja, naročito u pogledu efikasne zaštite, funk cionalne restauracije, adekvatne turističke valorizacije i neposrednije prezentacije.
Kulturni život i manifestacije
U savremenoj turističkoj ponudi, naročito onih destinacija u kojima se ostvaruje duži boravak turista (kakva su banjska mesta), sadržaji kulture, zabave i razonode predstavljaju veoma značajne kvalitativne elemente. Glavni nosioci i organizatori kulturnih sadržaja u turističkoj ponudi Sokobanje su muzej i biblioteka. Mada po dimenzijama i raspo loživom prostoru predstavlja skromnu građevinu, u zgradi muzeja se or ganizuju brojní sadržaji koji upotpunjuju kulturní život kako lokalnog sta novništva, tako i turističkih posetilaca, čineći na taj način njihov boravak raznolikijim i kvalitetnijim. U njemu se redovno, naročito tokom leta, or ganizuju prigodne izložbe slika i skulptura, knjiga, raznih predmeta i ek sponata, koje mogu da zadovolje različita interesovanja. Ispred muzeja je uređen mini-amfiteatar koji se u letnjoj sezoni koristi za pozorišne pred stave, književne večeri i druge prigodne manifestacije. Gradska biblio teka raspolaže sa preko 30000 knjiga, čitaonicom i video-klubom, a u njenom okrilju je i Međunarodní centar za turističku í ekološku dokumen taciju.
U vreme letnje turističke sezone u Sokobanji se, u okviru “Banjskog kulturnog leta”, organizuju brojne manifestacije koje upotpunjuju sadržaj boravka turista, ali deluju i kao posebni motivi privlačenja odgovarajućih segmenata tražnje. Nivoom atraktivnosti i turíističke privlačnosti posebno se ističu sledeće: “Prva harmonika Jugoslavije” sa tradicijom dugom 35 godina, “Salon karikature o ekologiji”, “Zlatne ruke” (takmičenje u pripremanju starih zaboravljenih jela – ekološka hrana), Sv. Jovan – biljo Iber (manifestacija koja se organizuje 7. jula i obeležava početak sak upljanja lekovitog bilja i šumskih plodova na ovom prostoru), Sajam lekovitog bilja”, “Turističko poselo” i dr. Boljom organizacijom i mar ketinškom obradom ovih događaja doprinelo bi se masovnijem razvoju manifestacionog turizma u Banji.
